وبلاگ آموزشی خبری کامپیوتر

BIOS سیاستمدار رسمی هر سیستم كامپیوتری است كه از اولین لحظه راه اندازی كامپیوتر،تراكنش های حیاتی كامپیوتر را مدیریت می كند. در این مقاله به این موضوع پرداخته می شود كه چگونه می توان حداكثر بهره را از آن برد و عملیات «flash »كردن بایوس به چه معناست.
اصلی ترین قسمت هر كامپیوتر،«سیستم ورودی خروجی اولیه» (BIOS: Basic InputOutput System ) آنست. وقتی یكی از اجزای سیستم نیاز داشته باشد كه دیگر قسمت های كلیدی داخل كامپیوتر را شناسایی كرده و با آنها ارتباط برقرار كند،به سراغ بایوس می رود و بایوس مقدمات این كار را فراهم كرده و در اختیارش قرار می دهد.
پس از روشن كردن كامپیوتر و پیش از انجام هر گونه عملی، اطلاعاتی كه در تراشه حافظه بایوس ذخیره گردیده خوانده می شود. این تراشه روی مادربرد كامپیوتر جاسازی گردیده است. بایوس سرعت عملكرد پردازنده ،RAM  و گذرگاه سیستم  (BUS )را تعیین می كند (گذرگاه سیستم خود نیز نوعی سیاستمدار كوچك است كه به عنوان رابط بین پردازنده و تمام اجزای دیگر سیستم عمل می نماید.) در چند ثانیه اول پس از روشن كردن دستگاه ، بایوس نشان می دهد كه چه درایوهای اپتیكالی نصب شده اند حجم هارد دیسك چقدر است و چه مقدار حافظه روی مادر برت نصب شده است.

همچنین پورت های اتصال كیبورد و ماوس را شناسایی می كند،پورت های USB را پیدا می كند،و كارت گرافیكی ،كارت صدا و آداپتور شبكه رانیز مورد شناسایی قرار می دهد. پس از آن با انجام یك خودآزمایی موسوم به  POST (Power-on self test ) شروع به راه اندازی ادامه سیستم می نماید.
در این خود آزمایی بایوس پیش از نمایش فهرستی از اجزای اصلی ، وجود برخی از مشكلات محتمل نظیر فقدان سیستم عامل یا كیبورد را مورد بررسی قرار می دهد. همچنین تراشه بایوس وظایفی نظیر غیر فعال كردن آداپتور صوتی onboard ،درخواست كلمه عبور،یا تغییر تاریخ و زمان را نیز انجام می دهد.
یك بایوس پیشرفته قابل انعطاف به دو طریق مختلف قابل برنامه ریزی است : یكی اینكه می توان این كار را با تنظیمات خود بایوس انجام داد. با این كه پیش فرض تقریبا” همه تراشهای بایوس اینست كه سرعت پردازنده، RAM  ، باس سیستم و باس AGT كارت گرافیكی را بطور خودكار تعیین كند،امااغلب تراشه های بایوس این امكان را می دهند كه تنظیمات دستی دلخواه را اعمال كنید و تنظیمات خودكار نادیده گرفته شوند.
برای مثال فرض كنید یك پردازنده 3.2 گیگاهرتزی پنتیوم 4 دارید كه طوری طراحی شده كه با سرعت 16 برابر باس سیستم 200 مگاهرتزی آن عمل كند. می توانید باس سیستم خود را به دلخواه افزایش داده و به 220 مكاهرتز تغییر دهید. سرعت پردازنده كه با 16 برابر این سرعت اجرا می شود، برابر با 3.52 گیگاهرتز خواهد بود. احتمال دارد كه پردازنده با این سرعت كار نكند اما قابلیت تراشه بایوس این امكان را به شما می دهد كه سرعت های فوق را بیازمایید .
دومین روش برای تغییر دادن اطلاعات موجود در بایوس flash كردن یا بروز رسانی آنست.  Flash كردن بایوس كه قدری از تغییر دادن تنظیمات بایوس پیچیده تر است برنامه تعبیه شده در هسته بایوس را تغییر می دهد.اما چرا باید بخواهید نحوه عملكرد بایوس (اصلی ترین جزء سیستم) را تغییر دهید؟ اول این كه flash كردن بایوس خرده اشكالاتی را كه از زمان تولید مادر برد كشف شده اند، تصحیح و برطرف می كند.
چه قابلیت های مربوط به مدیریت جریان برق به درستی عمل نكنند و چه كامپیوتر نتواند دستگاه های plug-and-play را بطور خودكار تشخیص دهد،عمل flash كردن می تواند بایوس را طوری ارتقاء دهد كه میزان پاسخگویی یك كامپیوتر افزایش یابد. دوم اینكه یك بایوس ارتقاء یافته اغلب سازگاری با سخت افزار و ادواتی را كه پس از ساخت مادربرد تولید شده اند، بهبود می بخشد.
هارد دسیك های حجیم تر درایوهای خارجی (external ) و كارت های گرافیكی نوظهور ،هر یك ممكن است با یك بایوس قدیمی تر كار نكنند.سوم اینكه،چند ماه پس از نصب یك تراشه بایوس بر روی یك مادربرد بخصوص ممكن است راه های بهتر و كارآمدتری برای تبادل داده ها و پیكر بندی اجزای سخت افزاری ابداع گردند. بنابراین بروز رسانی تراشه بایوس باعث نیل به بهترین كارایی خواهد شد .

Flash
فواید flash كردن بایوس آشكار هستند. اگر بنا دارید خودتان اقدام به انجام این كار كنید،به وب سایت كارخانه سازنده مادربرد خود بروید و به دنبال صفحات مربوط به پشتیبانی پس از فروش بگردید. از آنجا لینك مربوط به download نرم افزار را پیدا كنید. پس از یافتن محل مربوط به مادر بردخود آخرین نسخه موجود از نرم افزار بایوس آن را دریافت نمایید.
توجه داشته باشید كه نسخه ای را كه مختص مادربردتان ساخته نشده به هیچ وجه دریافت نكنید. نصب گونه دیگری از بایوس مادربرد بر روی سیستم ممكن است باعث شود كه بایوس و در نتیجه مادربرد غیرقابل استفاده گردد. اگر نمی توانید این دو را با هم دانلود كنید،اطمینان حاصل نمایید كه ابتدا برنامه نصب كننده و سپس خود update را دریافت می نمایید.
سپس آن دو را روی یك فلاپی دیسك كپی كنید،دیسك را در درایو قرار داده و كامپیوتر را از نو بوت نمایید. قبل از بالا آمدن سیستم،وارد برنامه BIOS شوید (معمولا” از طریق دكمه Delete یا F2 ،در غیر این صورت به مستندات مادربرد خود رجوع كنید). در منوی Boot یا Drives ،بررسی كنید كه تنظیمات به گونه ای باشد كه فلاپی دیسك قبل از هارد دیسك بوت شود. تغییرات انجام داده را ذخیره كنید وسیستم را بوت كنید.
حالا سیستم از فلاپی دیسك بوت می شود. برای اجرا برنامه update ،كافیست فقط نام فایل EXE .آن را تایپ كرده و Enter را بزنید.سپس نام update جدید بایوس خود را انتخاب نمایید. در خلال انجام عملیات flash بایوس،به هیچ عنوان به كامپیوتر خود دست نزنید،اگر وقفه ای در این عملیات به وجود آید باعث می شود سیستم غیر قابل بوت شدن گردد. به همین دلیل توصیه می شود دستگاه خود را به یك منبع مطمئن وصل كنید و یا از UPS استفاده نمائید. پس از اتمام عملیات Flash ،برنامه از شما می خواهد دیسكت را از درایو خارج كرده و سیستم را بوت نمایید. اگر برنامه بخواهد خودش سیستم را بوت كند،نباید مانع از انجام این كار بشوید(اگر این طور باشد،پیغامی به شما خواهد داد . )
پس از راه اندازی مجدد سیستم خواهید دید كه اینك كامپیوترتان با ثبات تر و با سخت افزار ها سازگارتر است و كارایی بهتری ارائه می نماید .